لایه برداری فلزات با سندبلاست
سندبلاست چیست؟
در روش ساب پاشی مواد ساینده فلزی یا غیر فلزی را با سرعت قابل توجهی که از فشار هوا یا نیروی گریز از مرکز ناشی می شود، با سطح مورد نظر برخورد می دهند. بدین ترتیب تمام آلودگی ها و مواد اضافه ای که بر روی لایه بالایی سطح مورد نظر جا خوش کرده اند، از بین رفته و سطحی با پرداخت مورد نظر حاصل می شود.
کاربرد سندبلاست
از کاربردهای بی نظیر سندبلاست در صنعت هر چه بگوییم، کم گفته ایم. در ادامه برخی از مهم ترین کاربردهای این روش را معرفی و به طور مختصر بررسی خواهیم کرد.
لایه برداری
یکی از مهم ترین کاربردهای این روش لایه برداری سطوح مختلف قبل از رنگ کاری و پوشش دهی آن ها است. با استفاده از این روش می توان مواد اضافی موجود بر روی سطوح مختلفی همچون سطح خودروها، ماشین آلات و… را به سادگی و بدون هیچ دردسری جدا کرد. لازم به ذکر است که شدت لایه برداری با استفاده از این روش قابل تنظیم بوده و هیچ آسیبی به سطح زیرین وارد نمی کند.
تمیزکاری
به عنوان یکی از متداولترین روشهای تمیزکاری سطوح بزرگ و کوچکی همچون ساختمانها، ماشین آلات صنعتی و حتی آچار و پیچ گوشتیهای زنگ زده میتوان به سندبلاست اشاره کرد. رفع گرفتگی ماشین آلات یکی دیگر از کاربردهای این روش محسوب می شود.
آماده سازی سطح برای پوشش دهی
سطح مورد نظر پس از لایه برداری و تمیزکاری آماده هرگونه رنگ آمیزی، چسب کاری و… است. در صورتی که سطح به طور مناسب و استاندارد آماده سازی نشود، پوشش آن عملکرد درستی نداشته و ماندگاری چندانی نخواهد داشت.
صافکاری و پرداخت سطح، ساخت سطوح تزئینی، بازگرداندن ظاهر اصلی به آجر و سنگ، از بین بردن کپک خانه، حکاکی، پاک کردن لکه روغن و… از دیگر کاربردهای این روش پر طرفدار است.
سندبلاست آهن چیست؟
سندبلاست به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن ماسه یا مواد ساینده، با فشار به سطح دارای زنگ‌زدگی پاشیده می‌شود و خوردگی را از سطح فلزی جدا می‌نماید. به دلیل استفاده از ماسه در این فرایند، به آن شن زنی یا شن پاشی نیز گفته می‌شود.
گاهی اوقات ممکن است سندبلاست آهن را با نام‌های سمپلاس آهن و سندپلاست آهن نیز شنیده باشید. اما باید گفت که عبارت درست آن که از زبان انگلیسی گرفته شده است، sand blast یا سندبلاست است.
نه تنها آلودگی‌ها و خوردگی‌های سطح آهنی را از بین می‌برد، بلکه آن را برای رنگ‌آمیزی و یا هر نوع پوشش دیگر آماده می‌کند.
ماسه بکار رفته در سندبلاست در سه سطح با سختی بالا، متوسط و پایین مورد استفاده قرار می‌گیرد. هرکدام از این موارد، تاثیر متفاوتی بر سطح فلزی دارند.
انواع سندبلاست آهن
سندبلاست را میتوان با توجه به نیروی هدایت کننده ذرات ساینده به سطح فلزات، نوع ساینده و خشک و مرطوب بودن ذراتی که به سطوح پاشیده می‌شوند، در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار داد.
متداولترین انواع سندبلاست فلزات که ممکن است نام آن‌ها را شنیده باشید عبارتند از:
- سند بلاست با فشار هوا یا ایربلاست (air blast)
- سندبلاست مرطوب یا وت بلاست (wet blast)
در ایربلاست از نیروی حاصل از هوای فشرده‌ای که توسط کمپرسور ایجاد شده و قابل تنظیم است، استفاده کرده و ذرات را به سطح هدف شلیک می‌کند.
در سندبلاست مرطوب، ذرات ساینده با آب مخلوط شده و دوغابی تشکیل می‌شود.
این دوغاب با استفاده از فشار هوا، به سطح پاشیده می‌شود. در این روش، آب را به دو صورت میتوان به ماده ساینده اضافه کرد، یا در داخل دیگ و یا اینکه در نزدیکی خروجی نازل.
دلیل استفاده از روشهای مختلف، وجود سطوح مختلف با عیوب متفاوت است که متناسب با آن‌ها یکی از روشهای پیشتر گفته شده را میتوان برگزید.
انواع ساینده در فرایند سندبلاست آهن
انواع ساینده های متداول مورد استفاده در انجام سند بلاست اهن شامل موارد زیر می‌شود. با توجه به جنس و ضخامت سطحی که قرار است سندبلاست بر روی آن اعمال شود، میزان و عمق پرداخت و بسیاری عوامل دیگر، میتوان هر یک از این ساینده‌ها را انتخاب نمود.
ابعاد، سختی و شکل ذرات ساینده، بر روی نتیجه نهایی کار بسیار تاثیرگذار است. بنابراین در انتخاب ذرات ساینده در فرایند سندبلاست باید دقت نمود.
ماسه سیلیس
قدیمی ترین ماسه سندبلاست، ماسه سیلیکا یا ماسه سیلیسی است. نکته‌ای که در استفاده از ماسه سیلیسی وجود دارد این است که امکان استفاده دوباره از آن برای انجام سندبلاست فراهم نیست.
از معایب ماسه سیلیسی نیز میتوان به سمی بودن ذرات معلق در هوا در حین فرایند سند بلاست با این نوع ساینده اشاره نمود.
ماسه گارنت
این ماسه گران‌تر از ماسه سیلیسی است. گرد و خاکی که در اثر استفاده از این ماسه ایجاد می‌شود کمتر بوده و خطرات کمتری برای افراد دارد.
سرباره ذغال سنگ
میزان سیلیس موجود در سرباره ذغال سنگ زیاد نیست. اما آلاینده‌های دیگری را در هوا آزاد می‌کند که ممکن است خطرساز باشد.
ساچمه‌های فلزی
ساچمه های فولادی و چدنی کروی یا شکسته نیز ممکن است در فرایند سندبلاست مورد استفاده قرار گیرد. هرچند که در صورت استفاده از این نوع ساینده‌ها در بسیاری موارد به آن شات بلاست گفته می‌شود، اما در برخی منابع نیز آن را در دسته سندبلاست قرار می‌دهند.
این مواد ساینده قابلیت بازیافت دارند و میتوان آن‌ها را جمع‌آوری کرده و دوباره استفاده نمود.
آلومینا و کاربید سیلیسیم
کاربید سیلیسیم و آلومینا، از انواع ساینده هایی هستند که طول عمر بالایی دارند. این مواد، علاوه بر سندبلاست اهن، برای سطوح از جنس‌های دیگر مانند شیشه نیز استفاده می‌شوند.
