سندبلاست چیست
تعریف سندبلاست
پاکسازی به روش گریت بلاستینگ ( ماسه پاشی ) یا سندبلاست یک عملیات بر روی سطوح است که در صنایع مختلف و در انواع مختلف کاربرد دارد. گریت بلاست یا سندبلاست عملیاتی است که در بسیاری از صنایع به طور وسیع و گسترده با اهداف کاملا متنوع بر روی سطوح مختلف همچون فلز ، شیشه ، چوب و … انجام میگیرد.
سندبلاست در واقع روشی است که در آن ساینده با شتاب بسیار زیاد از درون یک نازل به کمک فشار هوا بر روی سطوح پرتاب شده و موجب پاکسازی سطح می شود.
تعریف دیگر سندبلاست
سندبلاست را این گونه نیز میتوان تعریف کرد: سندبلاست یک روش بسیار موثر در شکل دهی ، پاکسازی ، یا هموار نمودن انواع سطوح است . نتیجه این روش بر روی سطوح مشابه روش سمباده زدن با ورقهای سمباده است با این تفاوت که در روش سندبلاست مشکلاتی از قبیل ایجاد گوشه یا برآمدگی در سطح پایانی وجود نخواهد آمد . به علاوه اگر بخواهیم سند بلاست را بصورت لغوی و جز به جزبررسی کنیم ، سند ( sand ) به معنی ماسه و بلاست (blast ) به معنی انفجار است یا ماسه پاشی با فشار بسیار بالا.
انواع ساینده در فرآیند سند بلاست کدام است؟
در این فرآیند تمیزکاری پاششی، معمولا ساینده‌ها را به دو نوع اصلی فلزی و غیرفلزی تقسیم می‌کنند. ساینده‌های فلزی و غیر فلزی رایج معرفی شده در استانداردهای 1-13686 و 1-14946 ایران به صورت دانه‌های شن مانند، سیلیس، اکسیدهای فلزی، گارنت، آلومینا، کاربید و غیره می‌باشند.
اجزای دستگاه سندبلاست کدام هستند؟
سیستم‌های ساب‌پاشی معمولا از سه بخش اصلی محفظه مواد ساینده، دستگاه هدایت‌کننده مواد و نازل تشکیل می‌شوند. مشخصات دقیق دستگاه به کاربری مورد نظر و نوع ساینده مورد استفاده بستگی دارد. معمولا به منظور هدایت مواد ساینده درون شلنگ و پاشیدن آنها بر روی سطح از فشار هوا، نیروی گریز از مرکز یا فشار آب استفاده میشود.
فشار هوا: در این سیستم، با تولید هوای فشرده توسط کمپرسور، ساینده به صورت دهشی یا مکشی به درون نازل منتقل شده و به روی سطح پاشیده میشود.
نیروی گریز از مرکز: در این سیستم، یک پروانه دوار با ترکیب نیروهای گریز از مرکز و اینرسی، انرژی لازم برای هدایت و پرتاب مواد ساینده بر روی سطح را فراهم میکند.
فشار آب: این سیستم، با استفاده از فشار هوا (اضافه کردن آب در نزدیکی خروجی نازل) یا فشار آب (اضافه کردن آب به محفظه)، مخلوط ماده ساینده با آب را به روی سطح اعمال میکند.
فرآیند سند بلاست چگونه انجام میشود؟
برای شروع اجرا، نیاز به یک دستگاه کمپرسور هوا برای تولید هوای فشرده برای پاشیدن مواد ساینده بر روی قطعه است. در فرآیند سندبلاست، هوای فشرده از اهمیت زیادی برخوردار است؛ به طوری‌که این فرآیند از لحاظ کیفی و کمی، ارتباط مستقیمی با فشار هوایی دارد که کمپرسور هوا تولید میکند.
فشار هوای مطلوب برای اجرای عملیات سند بلاست ۷ بار یا 105psi است. فشار هوای تولید شده به وسیله کمپرسور هوا، از طریق اتصالات بخش زیرین دیگ سندبلاست با سرعتی زیاد و به صورت مستقیم به سمت شلنگ سندبلاست هدایت میشود. این انتقال سبب ایجاد خلا در بخش زیرین دیگ سندبلاست میشود. مواد ساینده مکش می‌شوند و مخلوط هوا و ماسه با فشار و سرعتی بیش از ۸۰۰ کیلومتر در ساعت به سمت سطوح قطعه پرتاب می‌شوند. دیگ سندبلاست در سایزهای مختلفی وجود دارد و سایز متوسط آن که بیشتر هم مورد استفاده قرار میگیرد ۳۰۰ لیتر گنجایش دارد.
انتخاب ساینده
انتخاب ساینده ها یک تصمیم بسیار سخت و تعیین کننده در مهندسی است. انواع ساینده ها دارای سختی متفاوت ، شکل و حتی چگالی ( وزن مخصوص ) متفاوتی هستند و هر یک از این ساینده های مورد استفاده در صنعت بلاستینگ در سایزها و اندازه های مختلف در دسترس قراردارند. در بسیاری از موارد جهت انتخاب ساینده می بایست پیمانکار سندبلاست به صورت نمونه از چند ساینده استفاده نموده و اثر آن را بر روی سطح مورد نظر بررسی نموده تا بتواند از بهترین ساینده از نظر نوع و سایز در پروژه سندبلاست خود استفاده نماید.
چه پارامترهایی در اجرای این فرآیند حائز اهمیت است؟
- اپراتور کارآزموده
برای اجرای سریع و باکیفیت، به یک اپراتور سندبلاستکار حرفه‌ای نیاز است. این اپراتور باید شیوه استفاده از نازل دستگاه و هندسه آن را بسته به شکل و نوع قطعات بداند.
- وضعیت سطح قطعه
در فرآیند شن‌پاشی، لازم است فاصله نازل تا سطح، بین ۴۰ تا ۵۰ سانتی‌‌متر و زاویه پاشش ۷۰ تا ۷۵ درجه باشد. هر چه سختی ناخالصی‌‌های سطح بیشتر باشد، فاصله نازل تا سطح کمتر و زاویه آن با سطح باید بیشتر باشد تا جایی که ممکن است حتی فاصله به ۲۰ سانتی متر و زاویه به ۹۰ درجه برسد.
- رعایت نکات ایمنی
در اجرای این فرآیند، ذرات ساینده با سرعتی بسیار بالا، از نازل خارج می‌شوند تا بتوانند سایندگی سطح را انجام دهند. این ذرات اگر با پوست انسان برخورد کنند، بدون تردید منجر به ساییده شدن و جراحت آن می‌شوند. از این رو سندبلاستکار باید از وسایل و تجهیزات ایمنی کامل نظیر دستکش، عینک، ماسک دهان و بینی و لباس کار مخصوص شن‌پاشی استفاده کند. قابل توجه است که در فضاهای بسته مثل مخازن، اپراتور حتما باید به لباس و کلاه دارای اکسیژن مجهز باشد.
- انتخاب صحیح مواد ساینده
ذرات ساینده، مهم‌ترین مواد اولیه در اجرای شن‌پاشی هستند. بنابراین هیچ‌گونه مواد زائد مانند آهک نباید در بین این ذرات وجود داشته باشد. مواد ساینده باید سخت و زاویه‌دار باشند. اندازه ذرات ساینده باید نسبت به سطح انتخاب شود. بهتر است ماسه و شن استفاده شده در این فرآیند، اندازه و شکل یک‌نواختی داشته باشند.
- هوای فشرده
لازم است هوای فشرده کاملا خشک و عاری از رطوبت و هرگونه چربی باشد. اگر فشار هوای فشرده در سندبلاست کمتر از ۷ بار باشد، سرعت اجرای فرآیند کاهش یافته و چنان‌چه بیشتر از حد معمول باشد، باعث آسیب رسیدن به سطح فلز و خورده شدن آن میشود.
دامنه کاربرد
دامنه کاربرد ساینده ها در گریت بلاست یا سندبلاست بسیار گسترده بوده و میتوان به تعدادی از آنها اشاره نمود.
- آماده سازی اولیه سطوح برای نقاشی ، چسباندن قطعات به یکدیگر و یا عایق کاری
- زدودن زنگ ، رسوب ، ماسه یا رنگ از روی قطعات
- زبر کردن سطوح قطعات صنعتی ( توربین های بنزینی و ….. ) برای آماده سازی جهت عایق کاری
- از بین بردن برآمدگی های تیزی که براثر ماشین کاری و برشکاری بر روی قعطات باقی می ماند
- فراهم کردن سطح فلز برای آبکاری و لعاب کاری صنعتی یا تزئینی
- نوشتن یا حک نمودن آرم ، تصویر بر روی سطوح از قبیل سنگ ، فلز ، شیشه ، چوب ، سرامیک و ….
