سندبلاست چیست و چه انواعی دارد
سندبلاست ( سند بلاست ) یا همان شن زنی نوعی ساب پاشی است که کار آن تمیز کردن سطح فلز از راه پاشیدن جریانی پرسرعت از ماسه است، در واقع می توان شن ریزی را یک روش در شکل دهی، پاک سازی و هموار نمودن سطوح تعریف کرد. جنس ماسه ها در این کار از نوع سیلیس و یا اکسید فلزات با ابعاد مختلف هستند. ماسه، سختی نسبتا بالایی دارد. این ویژگی، دلیل اصلی تولید گرد و خاک زیاد در حین فرآیند سندبلاست است.
تاریخچه سندبلاست
ژنرال بنجامین تیلمن به عنوان مخترع اولین دستگاه سندبلاست شناخته می‌شود که اختراعش باعث از بین رفتن روش قدیمی تمیزی و پاک کردن سطوح که در بیشتر مواقع بسیار گران و غیرممکن بود می‌شود و روش سندبلاست را که بسیار کارآمد و مقرون به صرفه می‌باشد جایگزین آن می‌کند.
انواع ساینده سندبلاست
ساینده، ماده‌ای جامد و سخت است که به واسطه سختی بالای خود خاصیت لایه برداری دارد و از اجزای اصلی روش سندبلاست به شمار می‌آید. ساینده‌ها با توجه به استاندارد‌های مربوط به تمیزکاری معمولا به دو دسته فلزی و غیرفلزی تقسیم می‌شوند. از مهمترین سایندههای مورداستفاده می‌توان به ماسه سیلیکا، گارنت، سربازه زغال‌سنگ، ساچمه و گریت، استارولیت، آلومینا و کاربید اشاره کرد. مشخصات ساینده‌ها مانند ابعاد، چگالی، سختی، قابلیت بازیابی و غیره در عملکرد سندبلاست تاثیر مستقیم دارند و می‌توانند باعث تفاوت کیفیت شوند.
دستگاه سندبلاست
با توجه به نوع و حجم کار، تجهیزات ساب پاشی به سه دسته سندبلاست قابل حمل، کابین سندبلاست و اتاق سندبلاست تقسيم می‌شوند. از مهمترین این تجهیزات، سندبلاست قابل حمل است که برای اجرای تمیزکاری پاششی در سطح‌های کوچک و بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد و بسیار پر کاربرد است. اجزای این تجهیزات عبارتند از: کمپرسور هوا که به تولید هوا می‌پردازد، دیزل ژنراتور که انرژی مورد نیاز کمپرسور هوا را تامین می‌کند، دیگ که مواد ساینده در آن نگهداری شده و به سمت شلنگ هدایت می‌شوند، شلنگ که به عنوان واسطه بین دیگ و نازل عمل می‌کند و در آخر نازل که محل خروج ساینده با فشار بالا به حساب می‌آید. سایندههای استفاده شده در این روش معمولا از نوع غیر فلزی هستند و در موارد محدودی از نوع فلزی استفاده می‌شود.
انواع روش سندبلاست و ساب پاشی
روش‌های نسبتا زیادی برای اجرای این فرایند وجود دارد که هر کدام با مکانیزم مشخصی انجام می‌شوند. از انواع روش‌های ساب‌پاشی می‌توان به وت بلاست یا ساب پاشی مرطوب، ساب پاشی خشک، شات بلاست و گریت بلاست که با استفاده از ساچمه و ساچمه شکسته انجام می‌شوند، وکیوم بلاست یا ساب پاشی مکشی، سودا بلاست با استفاده از جوش شیرین، بریستل بلاست، آیس بلاست، میکروبلاست و بیدبلاست اشاره کرد.
سندبلاست روی سطوح مختلف
این فرایند بر روی بیشتر سطوح مانند شیشه، چوب، سنگ فلز، دندان و غیرقابل اجرا است. در ادامه به بررسی بعضی از این موارد می‌پردازیم.
۱- سندبلاست فلز و آهن
یکی از اصلی‌ترین کاربرد‌های ساب‌پاشی، سندبلاست بر روی فلز است. سطوح فلزات معمولا در معرض خوردگی، هوازدگی و زنگ‌زدگی قرار دارند، در برخی مواقع نیز رنگ و پوشش این سطوح به دلیل آماده‌سازی نامناسب کنده می‌شود. برای رفع این مشکل‌ها استفاده از این روش مناسب و کارآمد است.
از این قابلیت برای رفع آلودگی و عیوب انواع مقاطع آهنی نظیر میلگرد و ورق و همچنین قطعاتی نظیر بولت و مهره استفاده می‌شود.
۲- سندبلاست شیشه
روشی است که برای تولید شیشه مات و طراحی بر روی شیشه (با استفاده از شابلون) مورد استفاده قرار می‌گیرد. میزان مات شدن شیشه‌ها در این فرایند به فشار برخورد و نوع ماسه بستگی دارد. از جمله کاربرد‌های این روش می‌توان به ساخت در، پنجره، لیوان و غیره اشاره کرد.
۳- سندبلاست چوب
سطوح چوب به دلیل نرمی مناسب، یکی از بهترین سطح‌های ممکن برای تمیزکاری، حکاکی و پرداخت به شمار می‌آیند. این روش در صنایع مبل‌سازی نیز بسیار رایج است.
۴- سندبلاست دندان
از این روش برای جرم‌گیری دندان استفاده می‌شود و معمولا از جوش شیرین به عنوان ساینده استفاده می‌کنند.
کاربرد سندبلاست
از کاربرد‌های سندبلاست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آمادگی سطوح برای رنگ‌آمیزی و انواع آبکاری
- تمیز کردن، از بین بردن آلودگی‌ها و مات‌کاری سطوح
- زنگ‌زدایی و ماسه‌زدایی سطوح
- زیرکاری سطوح به منظور انجام لعاب کاری
- حکاکی و ایجاد نقش‌های مختلف بر روی سطوح چوبی، شیشه‌ای، سرامیک و غیره.
- ایجاد کردن زبری و برآمدگی به منظور چسبندگی بهتر پوشش نهایی
- از بین بردن کپک خانه
همچنین صنایع مختلفی مانند صنایع هوافضا و دفاع، صنایع الکترونیک، لوازم چوبی و مبلمان، صنایع شیمیایی، جواهرسازی، ریخته‌گری،رنگرزی، صنایع لاستیک و مواد غذایی و غیره از جمله مشاغل و صنعت‌هایی حساب می‌شوند که سندبلاست در آن‌ها کاربرد‌های بسیاری دارد.
