دستگاه شات بلاست از چه بخش هایی تشکیل شده
شات بلاست یک فرآیند اصلاح سطح با استفاده از حرکت گلوله های ساینده فولادی، با سرعت بالا است. در این روش می توان به سطحی بسیار تمیز و آماده برای فرآیندهای اصلاحی نظیرعملیات حرارتی و… رسید.
ذرات ساینده با سرعت زیاد (65-110 متر در ثانیه) به صورت کنترل¬شده به سطح ماده مورد نظر پرتاب می شوند و در نتیجه آلودگی های سطح را در اثر ضربه ساینده از بین می برند.
معیارهای انتخاب نوع سیستم شات به عوامل زیر بستگی دارد :
- اندازه و شکل قطعات
- وضعیت سطح برای تمیز کردن
- مشخصات مطلوب سطح نهایی
این فرآیند، یک روش موثر برای تمیزکردن آهن، فولاد، قطعات فُرج، قطعات ماشین آلات، فیکسچرها و… می باشد.
دستگاه شات بلاست یکی از مهمترین دستگاه‌هایی است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه به منظور پولیش سطوح مختلف، مخصوصا برای فلزات به کار می‌رود. برای آن که عملیات دستگاه شات بلاست به طور صحیح انجام شود، باید با قسمت‌های مختلف آن آشنا باشید.
دستگاه شات بلاست چیست؟
برای انجام خدماتی از قبیل جوشکاری، ریخته‌گری، تراشکاری، آبکاری و رنگ آمیزی روی سطوح فلزی در صنایع مختلف، لازم است هرگونه آلودگی از سطوح آنها زدوده شود. در بسیاری از موارد از فرایند شات بلاست برای تقویت و تمیز کردن سطوح استفاده می‌شود و برای انجام آن، دستگاه شات بلاست به کار می‌رود.
اساس کار دستگاه شات بلاست shot blast، استفاده از نیروی گریز از مرکز است و فرآیند توسط ساچمه صورت می‌گیرد. ساچمه شات بلاست از جنس فولاد، مس، روی یا آلومینیوم است که با نیروی گریز از مرکز و سرعت معینی به سمت سطح فلز پرتاب می‌شود.
در دستگاه شات بلاست، ساچمه با استفاده از نیروی الکتریکی توربین یا هوای فشرده، شتاب داده شده و روی سطح فلزات پرتاب می‌شود. انرژی جنبشی یک گلوله فلزی به جرم و شکل آن بستگی دارد. انواع دستگاه های شات بلاست دارای چندین قسمت مهم هستند که هماهنگی بین آنها باعث عملیات ساچمه پاشی و در نتیجه رفع آلودگی و ناهمواری سطح می‌شود. با استفاده از این تجهیزات می‌توان آلومینیوم و سایر فلزات را به طور موثر شات بلاست کرد.
این پاشش مداوم ساچمه‌ها باعث سایش و جلا دادن سطوح مختلف می‌شود. از آنجایی که صیقل دادن سطح فلز در این روش به دلیل برخورد ساچمه شات بلاست است، احتمال آسیب سطحی وجود دارد. بنابراین از این روش برای سایش سطوح با ضخامت بالا استفاده می‌شود.
انواع دستگاه شات بلاست کدامند؟
دستگاه شات بلاست انواع مختلفی دارد که مهمترین آنها عبارت‌اند از: دستگاه شات بلاست آویزی، تونلی یا دروازه‌ای، بشکه‌ای، درامی و میزی. هر یک از این انواع دارای ساختار متفاوتی هستند و برای اجسام و قطعات متفاوت و در صنایع مختلف کاربرد دارند.
بخش های مختلف دستگاه شات بلاست
یک دستگاه شات بلاست از سه قسمت اصلی تشکیل می‌شود که عبارت‌اند از:
۱. بلاست الواتور
این قسمت به عنوان بالابرنده ساچمه عمل می‌کند و باعث انتقال ساچمه‌ها به نازل می‌شود. این کار از طریق نقاله مارپیچ صورت می‌گیرد.
۲. توربین شات بلاست
قسمت بعدی دستگاه شات بلاست، توربین است که نقش پاشنده ساچمه را ایفا می‌کند. این قسمت از دستگاه شات بلاست نیز از تعدادی پره و صفحه تشکیل می‌شود که به گونه‌ای در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند که نقش نگهداری پره را به درستی انجام دهند. توربین تمام شات بلاست ها دارای یک استاتور و یک روتور هستند. این دو قسمت، توزیع و تنظیم زاویه پاشش توربین را انجام می‌دهند. عامل تعیین کننده سرعت و قدرت ضربه و پرتاب دستگاه، سرعت و قدرت توربین است.
۳. هواکش شات بلاست
قسمت دیگر دستگاه شات بلاست، هواکش یا غبارگیر است که وظیفه جمع‌آوری گرد و غبار و آلودگی ناشی از انجام فرآیند را بر عهده دارد. با توجه به اینکه هوای خروجی از دستگاه باید عاری از هرگونه ذرات و گازهای آلاینده و مضر برای انسان و محیط زیست باشد، این قطعه یکی از مهمترین قطعات دستگاه محسوب می‌شود.
۴. محفظه شاتینگ و جدا کننده
دستگاه شات بلاست به غیر از قسمت‌های اصلی ذکر شده، شامل دو قسمت دیگر به نام‌های شاتینگ محفظه و جداکننده است. محفظه شات بلاست از ورق استیل مستحکم و ضخیم ساخته شده است و با ورق آلیاژی ضد سایش، پوشانده می‌شود. بنابراین شرایطی را فراهم می‌کند تا کل فرآیند در یک محفظه بسته و عاری از هرگونه لرزش انجام شود. قسمت جدا کننده وظیفه دارد که ذرات آلاینده را پیش از ورود به توربین، از ذرات ساینده جدا کند.
موارد استفاده از شات بلاست در صنایع مختلف
دستگاه شات بلاست در طیف وسیعی از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد که شامل موارد زیر می‌شوند:
۱. صنعت ریخته گری: کارخانجات ریخته‌گری نیاز به پولیش دارند و دستگاه شات بلاست بهترین دستگاه برای این کار است.
۲. صنعت قالب: به طور کلی قالب‌ها به سطح صاف نیاز دارند، زیرا این‌ها نیز بخشی از ریخته‌گری هستند. دستگاه شات بلاست دستگاه عالی برای پرداخت سطح محصولات محسوب می‌شود. بهترین بخش دستگاه این است که به ظاهر و عملکرد محصولات آسیب نمی‌رساند.
۳. شرکت‌های پروفیل فولادی: اکثر شرکت‌هایی که پروفیل‌های فولادی دارند، دارای فرزهای زیادی هستند که روی سطح و کیفیت محصول تازه تولید شده تاثیر می‌گذارند. در این صورت دستگاه شات بلاست می‌تواند تمام این مشکلات را به صورت حرفه‌ای حل کند.
۴. صنایع کشتی سازی: ورق های فولادی مواد اصلی ساخت محوطه کشتی‌ها هستند. معمولا فولاد دارای زنگ‌زدگی است که می‌تواند به شدت بر کیفیت و عملکرد کاری صنایع کشتی سازی تاثیر بگذارد. تمیز کردن زنگ‌زدگی کار دشواری است که به صورت دستی نیز غیرممکن است. از این رو، یک دستگاه شات بلاست می‌تواند کیفیت فولاد مورد استفاده در کارخانه‌های کشتی‌سازی را تضمین کند.
۵. کارخانه خودروسازی: در کارخانه های خودروسازی، فولاد و سایر اجزای پروفیل باید صیقل داده شوند. اما حفظ ظاهر اصلی، هدف هر سازنده‌ای است و دستگاه شات بلاست تنها گزینه‌ای محسوب می‌شود که به استحکام فولاد آسیب نمی‌رساند. به طور کلی، اکثر اجزای خودرو به انواع مختلفی از دستگاه‌های شات بلاست برای نظارت بر قطعات مختلف نیاز دارند.
۶. کارخانه آبکاری: در این کارخانه تمرکز سازندگان برداشتن سطحی بسیار صاف است. دستگاه شات بلاست می‌تواند تمام نیازهای کارخانه‌های آبکاری را فراهم کند. این دستگاه زنگ‌زدگی سطوح را به روشی عالی و به مقدار زیاد تمیز می‌کند.
۷. کارخانه بلبرینگ: بلبرینگ‌ها اجزایی هستند که به سطوح صاف نیاز دارند. اما همیشه یک مقدار ناخالصی وجود دارد که برای تمیز کردن و به دست آوردن بهترین محصول، نیاز به دستگاه شات بلاست دارد.
