تفاوت سندبلاست و شات بلاست چیست؟
تمام‌کاری سطحی یکی از مهم‌ترین مراحل تولید قطعات در صنعت است. تمام‌کاری چه توسط سندبلاست صورت بگیرد و چه توسط شات بلاست انجام شود، نحوه انجام آن و این‌که توسط تجهیزاتی دقیق صورت بگیرد، حائز اهمیت بسیاری است.
سندبلاست و شات بلاست دو روش متفاوت برای سایش و صیقل دادن سطوح مختلف است که در عین وجود مغایرت‌های بسیار در آن‌ها، گاها با یک‌دیگر اشتباه گرفته می‌شوند.
انجام این دو روش علاوه بر تمیزکاری سطح، از خوردگی فلزات جلوگیری کرده و فلزات را برای پوشش‌دهی با موادی همچون زینک فلیک آماده می‌کند.
چرا اجرای سندبلاست و شات بلاست اهمیت بسیاری دارد؟
روش‌های تولید مانند ریخته‌گری یا نورد، به طور قطع بدون نقص نیستند. وجود هرگونه تنش پسماند در قطعات تولیدی، با ایجاد ناپیوستگی در خواص مکانیکی، ممکن است مشکلات غیرقابل بازگشت و جبران ناپذیری را به وجود بیاورد. سندبلاست و شات بلاست برای برطرف کردن هرگونه ناهمواری و تنش پسماند در قطعات، باید صورت گیرد. انواع زنگ‌زدگی‌ها، ترک‌های ریز، رنگ‌های باقی‌مانده، غبارها و هرگونه برآمدگی و فرورفتگی نامطلوب سطحی، باید توسط این فرآیندها از بین بروند. پس از اتمام، قطعات آماده انجام آبکاری، تراشکاری و رنگ‌کاری نهایی می‌شوند.
سندبلاست چیست؟
عملیات سندبلاست یا ساب پاشی روشی است برای از بین بردن آلودگی ها، زنگ زدگی ها و رسوب هایی که به مرور زمان بر روی سطوح فلزی و غیر فلزی می چسبند. به وسیله سندبلاست این آلودگی ها را پاک سازی کرده و با ایجاد خط و خش هایی روی سطوح، آن سطح مورد نظر را هم یکدست کرده و هم برای رنگ کاری آماده می کنند.
در فرآیند سندبلاست، مواد ساینده ای نظیر شن و ماسه های مخصوصی با فشار بالا روی سطوح پاشیده می شوند که این امر سبب پاک سازی سطح و زیر سازی جهت عملیات بعدی که می تواند رنگ کاری سطح مورد نظر باشد، می شود.
شات بلاست چیست؟
همانطور که قبلاً ذکر کردیم در عملیات سندبلاست از مواد ساینده مختلفی استفاده می شود که نوع آن به جنس سطح مورد نظر بستگی دارد.
شات بلاست به عملیاتی گفته می شود که در آن از مواد ساینده ساچمه برای پاشش به سطوح و حذف آلودگی ها و زنگ زدگی ها استفاده می شود. جنس ساچمه هایی که در عملیات شات بلاست استفاده می شود فولادی , گرانول سیلیکون و ….می باشد.
شات بلاست بر حسب انرژی جنبشی کار می کند به این صورت که انرژی پاشش ساچمه ها از توربینی که در دستگاه شات بلاست قرار دارد تامین می شود و باعث برخورد ساچمه ها به روی سطوح مورد نظر می گردد.
اگر انرژی پاشش ساچمه ها به سطوح به جای توربین ها و نیروی گریز از مرکز توسط باد و فشار باد تامین شود به آن عملیات ایربلاست می گویند.
مزایای شات بلاست و سندبلاست چیست؟
فرآیند سایش سطح تحت عنوان سند بلاست و شات بلاست به عنوان یک فرآیند کارآمد و ایده‌آل برای بازسازی و آماده‌سازی سطوح مختلف برای کاربردهای صنعتی می‌باشد. پس از اجرای روش‌های فوق، سطح آماده شده، برای اعمال رنگ‌آمیزی و پوشش‌های مختلف و یا حتی اجرای روش‌های جوشکاری آماده هستند. اساس کار در هر دو روش بر مبنای اعمال فشار معین به ذرات ساینده و هدایت آن‌ها به سمت سطح موردنظر می‌باشد. هر دو روش از طریق دستگاه‌های رایج در این صنعت انجام می‌گیرد.
چه تفاوت‌هایی میان این دو فرآیند وجود دارد؟
درعین آن‌که سندبلاست و شات بلاست هر دو به هدف بهبود سطح قطعه انجام می‌شوند، در میان آن‌ها تفاوت‌های اساسی وجود دارد که در ادامه به تفصیل به شرح آن می‌پردازیم:
- ایجاد آلودگی
به علت آن‌که فرآیند سندبلاست را در فضای باز انجام می‌دهند، مواد ساینده به اطراف پخش می‌شود و چندین متر از پیرامون خود را نیز آلوده می‌کند؛ این در حالی است که شات بلاست به علت انجام در محیط بسته، آلودگی محیطی ندارد.
- جنس مواد ساینده
یکی دیگر از تفاوت‌ها، مغایرت مواد ساینده در این 2 فرآیند است به این صورت که در اجرای سندبلاست از سیلیس و اکسیدهای فلزی استفاده می‌شود؛ این درحالی است که در فرآیند شات بلاست جنس مواد پرتابی معمولا از مس و فولاد است.
- مورفولوژی مواد پرتابی
در سندبلاست، مواد پرتابی اشکال زاویه‌‌دار یا کروی شکل هستند و در فرآیند شات بلاست این مواد، عمدتا به شکل کروی می‌باشند.
- میزان دوام
تمیزکاری به کمک شات بلاست بادوام‌تر بوده و ماندگاری بسیاری دارد ولیکن فرآیند سندبلاست دوام کم‌تری دارد.
- مکانیزم انتقال مواد
در شات بلاست، انتقال مواد با کمک نیروهای مکانیکی صورت می‌گیرد، ولیکن در سندبلاست نحوه انتقال متفاوت بوده و با استفاده از کمپرسور هوای فشرده انجام می‌شود.
- احتمال بروز مشکلات تنفسی
در فرآیند سندبلاست به علت استفاده از موادی همچون ماسه (مخصوصا نوع سیلیسی)، احتمال رخ دادن بیماری سیلیکوزیس در کارکنان بالا است اما در شات بلاست به علت آن‌که انجام فرآیند به صورت ماشینی است، این اتفاق رخ نمی‌دهد.
- دستگاه مصرفی
در شات بلاست دستگاهی که تمیزکاری را انجام می‌دهد معمولا توربین گریز از مرکز است اما در سندبلاست، دستگاه مصرفی نازل‌های ایربلاست می‌باشند.
- هزینه
در مورد هزینه تمام شده این 2 فرآیند می‌توان گفت که اجرای سندبلاست نسبت به شات بلاست مقرون به صرفه‌تر است.
- نیاز به تهویه محیط
فرآیند سندبلاست برخلاف شات بلاست، با تولید گرد و خاک زیاد همراه است. به همین دلیل، اجرای این فرآیند باید در یک محیط دارای تهویه صورت گیرد.
- قطعات هدف در هر فرآیند
در سندبلاست قطعاتی که مورد هدف این فرآیند قرار می‌گیرند اجزای کوچک و حساس و حتی قطعات الکترونیکی هستند؛ این در حالی است که در شات بلاست قطعه‌های هدف اجزایی بزرگ‌تر و مستحکم‌تر مانند شفت‌های فولادی هستند.
- زمان مورد نیاز
اجرای هر دو این فرآیند نیازمند زمان است؛ اما در سندبلاست زمان کم‌تری صرف می‌شود.
- عمق اثر
در فرآیند سندبلاست عمق اثر بیشتر مربوط به سطح و عمق‌های بسیار نزدیک به سطح می‌شود ولی در فرآیند شات بلاست سطح و عمق‌های دورتر از سطح، هدف قرار گرفته می‌شود.
