سند بلاست چیست؟ انواع و کاربرد آن
سندبلاست یا ساب پاشی، یکی از انواع روش‌های ماشین‌کاری سایشی است که اغلب به منظور تمیزکاری و آماده‌سازی سطوح مورد استفاده قرار می‌گیرد. سندبلاست برای تمیزکاری سطح اکثر مواد نظیر سنگ، فلز، چوب، بتن، شیشه و حتی پارچه قابل استفاده است.
ساب پاشی یا تمیزکاری پاششی چیست؟
«تمیزکاری پاششی» (Abrasive Cleaning) یا «ساب پاشی» (Abrasive Blasting)، یکی از روش‌های مورد استفاده برای تمیزکاری و آماده‌سازی سطح مواد مختلف نظیر فولاد، بتن، چوب و غیره است. در این روش، مواد ساینده (فلزی یا غیر فلزی) با سرعت بسیار زیاد (ناشی از فشار هوا یا نیروی گریز از مرکز) به سطح برخورد می‌کنند. به این ترتیب، آلودگی‌ها و مواد اضافی موجود بر روی لایه بالایی سطح از بین می‌روند. در نهایت، سطحی با پرداخت مورد نظر به دست آید.
سندبلاست چیست؟
ساب پاشی اغلب با عنوان «سندبلاست» (Sandblast) شناخته می‌شود. اگرچه سندبلاست، فقط یکی از روش‌های ساب پاشی است که برای تمیزکاری، پرداخت و تغییر شکل سطوح سخت مورد استفاده قرار می‌گیرد. به دستگاه مورد استفاده در این فرآیند، «سندبلاستر» (Sandblaster) می‌گویند.
سندبلاست چگونه اختراع شد؟
فرآیند سندبلاست، توسط یک فرد نظامی به نام «بنجامین چو تیلگمان» (Benjamin Chew Tilghman) اختراع شد. در حدود سال 1870 میلادی (1249 شمسی)، تیلگمان در یک منطقه بیابانی در حال خدمت بود که با اثر برخورد ماسه‌های بادی به سطح شیشه مواجه شد. او مشاهده کرد که برخورد شدید ذرات ماسه، سطح شیشه را کدر می‌کند. تیلگامان با الهام از این پدیده، اولین دستگاه سندبلاستر را اختراع کرد.
پس از اختراع دستگاه سندبلاستر، تیلگامان متوجه شد که این دستگاه برای تیز کردن ابزار، حکاکی، تمیزکاری و ایجاد شکل‌های زیبا بر روی چوب نیز قابل استفاده است.
ساینده چیست؟
ساینده، ماده‌ای جامد و سخت است که معمولا به منظور پرداخت سطوح مورد استفاده قرار می‌گیرد. سختی بالای مواد ساینده، باعث وجود قابلیت لایه‌برداری خوب در آن‌ها شده است. ساینده‌ها، یکی از اجزای اصلی در فرآیند سندبلاست هستند.
تاثیر مشخصات ساینده بر روی کیفیت سندبلاست چیست؟
مشخصات ساینده بر روی عمکلرد سندبلاست تاثیر مستقیم دارند. از ویژگی‌های مهم ساینده‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ابعاد: هر چه ابعاد ساینده بیشتر باشد، سطح زبرتر خواهد بود.
- چگالی: چگالی پایین‌تر باعث نرمی بیشتر سطح می‌شود.
- قابلیت بازیابی: امکان جمع‌آوری و استفاده مجدد از ساینده، هزینه فرآیند سندبلاست را کاهش می‌دهد.
- سختی: سختی بالاتر، طول عمر و قابلیت استفاده مجدد از ساینده را بهبود می‌بخشد. در صورتی که چگالی و سختی بالا باشند، عمق نفوذ نیز افزایش می‌یابد.
- شکل: ذرات کروی شکل باعث ایجاد سطح صاف/شفاف و ذرات تیز باعث ایجاد سطح زبر/کدر می‌شوند.
اجزای سندبلاست چه هستند؟
سیستم‌های ساب پاشی معمولا از سه بخش اصلی محفظه مواد ساینده، دستگاه هدایت کننده مواد و نازل تشکیل می‌شوند. مشخصات دقیق دستگاه سندبلاست به کاربری مورد نظر و نوع ساینده مورد استفاده بستگی دارد. معمولا به منظور هدایت مواد ساینده درون شلنگ و پاشیدن آن‌ها بر روی سطح از فشار هوا، نیروی گریز از مرکز یا فشار آب استفاده می‌شود.
- فشار هوا: در این سیستم، با تولید هوای فشرده توسط کمپرسور، ساینده به صورت دهشی یا مکشی به دورن نازل منتقل شده و به روی سطح پاشیده می‌شود.
- نیروی گریز از مرکز: در این سیستم، یک پروانه دوار با ترکیب نیروهای گریز از مرکز و اینرسی، انرژی لازم برای هدایت و پرتاب مواد ساینده بر روی سطح را فراهم می‌کند.
- فشار آب: این سیستم، با استفاده از فشار هوا (اضافه کردن آب در نزدیکی خروجی نازل) یا فشار آب (اضافه کردن آب به محفظه)، مخلوط ماده ساینده با آب (دوغاب) را به روی سطح اعمال می‌کند.
انواع دستگاه سندبلاست کدام هستند؟
بر اساس نوع کاربری و حجم تمیزکاری، سیستم تجهیزات ساب پاشی به سه نوع سندبلاست قابل حمل، کابین سندبلاست و اتاق سندبلاست تقسیم می‌شوند. در ادامه به معرفی ویژگی‌ها و کاربردهای هر یک از این سیستم‌ها می‌پردازیم.
سندبلاست قابل حمل چیست؟
یکی از تجهیزات پرکاربرد برای اجرای تمیزکاری پاششی سطوح کوچک تا بزرگ، دستگاه سندبلاست قابل حمل یا پرتابل است. اجزای سندبلاست پرتابل عبارت هستند از:
- کمپرسور هوا: تولید هوای فشرده
- دیزل ژنراتور: تامین انرژی مورد نیاز برای راه‌اندازی کمپرسور هوا
- دیگ: مخزن تحت فشار برای نگهداری ساینده و هدایت آن به سمت شلنگ
- شلنگ: واسط بین دیگ و نازل برای خروج ساینده و اعمال آن به سطح
- نازل: محل خروج ساینده با فشار بالا
سیستم سندبلاست پرتابل، معمولا توسط یک کمپرسور دیزلی تغذیه می‌شود. کمپرسور هوا، حجم بالایی از هوای فشرده را به دیگ سندبلاست وارد می‌کند. در دیگ سندبلاست، میزان ساینده خروجی قابل تنظیم است. در این سیستم می‌توان از چندین دیگ تحت فشار نیز استفاده کرده. سیستم‌های مجهز سندبلاست پرتابل معمولا بر روی کامیون نصب می‌شوند. این کار، قابلیت جابجایی راحت تجهیزات را بهبود می‌بخشد.
در سندبلاست مرطوب، ساینده در معرض جریان تحت فشار آب یا مایعات دیگر قرار می‌گیرد. این فرآیند یاعث تشکیل دوغاب می‌شود. استفاده از تجهیزات پرتابل در این روش، مانعی برای بازیابی ساینده ایجاد نمی‌کند.
کابین سندبلاست چیست؟
کابین سندبلاست، یک سیستم حلقه بسته است که به اپراتور اجازه می‌دهد تا ضمن تمیزکاری سطح، مواد ساینده را پس از استفاده بازیابی کند. کابین سندبلاست، معمولا برای تمیزکاری قطعات مکانیکی در ابعاد کوچک تا متوسط مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه معمولا از چهار جز زیر تشکیل می‌شود:
- مخزن یا کابین
- سیستم سندبلاست
- سیستم بازیابی ساینده
- محل جمع‌آوری گرد و خاک
در تمیزکاری توسط کابین سندبلاست، قطعه مورد نظر درون کابین قرار می‌گیرد و کابین بسته می‌شود. سیستم سندبلاست درون کابین قرار دارد. سپس، اپراتور دستان خود را وارد حفره‌های مخصوص (دستکش‌ها) می‌کند. بر روی کابین، یک بخش شیشه‌ای وجود دارد که امکان مشاهده و کنترل فرآیند سندبلاست را فراهم می‌کند. در بخش پایینی دستگاه (زیر کابین) نیز پدالی برای روشن/خاموش کردن دستگاه قرار داده شده است. به منظور تمیزکاری تعداد زیادی از قطعات مشابه می‌توان از مدل‌های اتوماتیک کابین سندبلاست استفاده کرد.
سه سیستم سیفونی، فشاری و مرطوب، سیستم‌هایی هستند که معمولا برای تمیزکاری با کابین سندبلاست مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- سندبلاست سیفونی یا مکشی: در این سیستم، کمپرسور هوا باعث ایجاد مکش در محفظه می‌شود. فشار منفی، ساینده را از درون نازل به سمت سطح مورد نظر می‌کشد.
- سند بلاست فشاری یا دهشی: در این سیستم، ساینده درون یک محفظه تحت فشار ذخیره می‌شود. فشار محفظه برابر با فشار در محل اتصال شلنگ است. میزان ساینده مورد نیاز به درون شلنگ منتقل شده و توسط هوای فشرده به سمت نازل پرتاب می‌شود.
- سند بلاست مرطوب: این سیستم، کابین از تجهیزاتی برای تزریق دوغاب حاوی ساینده به مسیر جریان هوای فشرده استفاده می‌کند. این سیستم در مواقعی به کار می‌ورد که احتمال آسیب دیدن قطعات بر اثر گرمای ناشی از سندبلاست خشک وجود داشته باشد.
-
برای مشاهده ی مقالات بیشتر اینجا کلیک کنید
