شات بلاست
شات بلاست چیست
به فرایند پرتاب ساچمه های ریز فولادی به سطح فلزات (نمونه کار های صنعتی) به منظور پوسته زدایی بعد از عملیات ریختگری، زنگ زدایی، رنگ زدایی و تمیزکاری، شات بلاست می گویند. البته اگر از فشار هوا برای فرایند پرتاب ساچمه استفاده شود به این عملیات ایربلاست می گویند ولی اگر از توربین های پر سرعت با چرخ دوار این ساچمه ها پاشیده شود فرایند را شات بلاست می نامند.
در حالت کلی یک دستگاه شات بلاست از سه قسمت تشکیل می شود:
1- الواتور به عنوان بالابرنده ساچمه.
2- توربین که نقش پاشنده ساچمه را بازی می کند.
3- توربین غبارگیر که مسئولیت جمع آوری گرد و غبار حاصل از عمل شات بلاست را دارد.
در تکنولوژي شات بلاست با ذرات فلزي توسط پرتاب ذرات فلزي ریز با مخلوطی از مواد ساینده فلزي و شـن )سنگریزه ( با سرعتی بالا به سطحی است که تمیز کاري می شود. این نیروي زیاد پرتـابی توسـط نیـروي گریز از مرکز چرخشی چرخی است که پره هاي پارو مانند قابل تغییر داشته و سـرعت بـالایی دارد. مـواد ساینده در طول شعاع چرخشی پره ها حرکت کرده و باسرعت زیاد در جهت قابـل تنظـیم و تعیـین شـده برخورد می کنند. همین که ماده ساینده با سطح برخورد کرد آنرا تمیز می کند، سپس ماده ساینده کمانه کرده و داخل اتاقکی می شود که مجدد مورد مصرف قرار می گیرد، ماده سـاینده قابـل مصـرف مجـدد از گرد و غبار و مواد اضافی جدا شده و مجدد استفاده می شود. جریان هوا گردو غبـار را توسـط شـلنگ بـه جمع کننده گرد و غبار برده که از آنجا دور ریخته می شود.
شات بلاست و انواع دستگاه شات بلاست
شات بلاست و انواع دستگاه شات بلاست باعث برطرف کردن عیب های سطحی از جمله زنگ زدگی و رنگ های باقیمانده روی قطعه می شود.
در این نوع عملیات و فرآیند ساچمه های فولادی کروی و شکسته و یا شات گرید فولادی به کمک هوای فشرده به صورت شتاب گرفته بر روی سطوح فلزات پرتاپ و پاشیده می شود
بر خورد مدام ساچمه ها در این تکنیک باعث آسان و میسر شدن فرآیند زنگ زدایی ,
پوسته زدایی از قطعات فرج , شات پینگ و تنش زدایی از قطعات صنعتی می شود
متداولترین روش پاشش در این تکنیک توربین گریز از مرکز پاشنده بوده که باعث صرفه جویی هزینه های بلاستینگ برای مخاطبان خود شده است
ساچمه ای که مد نظر این عملیات می باشد از جنس هایی چون ساچمه های فولادی , گرانول سیلکون و….بوده , پس از انجام عملیات کمی از سطح بیرونی ماسه برداشته که شات نامیده می شود
این فرآیند در تمام صنایعی که با فولاد سر رو کار دارند مانند اتومبیل سازی , فرفروژه ها و….مورد استفاده قرار گرفته می شود .
همچنین یکی از موارد عمده ی استفاده ی ازان بر طرف کردن سطح نا هموار قطعه های ریخنه گری شده می باشد.
در نتیجه این قطعه آماده انجام کارهای بعدی از جمله رنگ کاری، آبدهی یا تراشکاری می شود.
به طور هم زمان باعث بر طرف کردن عیوب سطحی از جمله خوردگی و ریز ترک می شود
و با بر جای گذاشتن تنش پسماند روی سطح قطعه باعث افزایش عمر قطعه می شود.
شات بلاست تونلی
روند كار در این دستگاههابدين صورت است كه :
قطعات در يك خط از يك طرف وارد دستگاه شده و پس از عبور از مقطع ورودي دستگاه ،
در معرض پاشش ساچمه هاي فولادي پرتاب شده از توربينهاي دستگاه قرار ميگيرند ،
این عمليات در اثر برخورد مداوم و يكنواخت ساچمه هاي فولادي برروي تمام وجوه سطوح آنها بصورت بهينه انجام ميگردد
و سپس قطعه يا قطعات از طرف ديگر دستگاه خارج ميگردند .
تعداد توربينهاي بلاستر دستگاه تابعي از شكل و فرم قطعه ،
سرعت مورد نظر كاربر جهت شات بلاستينگ قطعات و نيز كيفيت سطح مورد نظر انجام شده توسط دستگاه ميباشد .
مدلهاي استاندارد دستگاههاي شات بلاست تونلي عبارتند از :
۱تونلي لوله ( با مقاطع ورودي متفاوت)
۲تونلي سازه و استراكچرهاي فلزي ( طراحي و توليد بر اساس سطح مقطع قطعه مورد كاربري)
دستگاههاي شات بلاست تونلي درامي ( مخصوص قطعات ريز و متوسط با تيراژ بالا
سرعت و راندمان بالا درتوليد مزيت دستگاههاي تونلي است
كه تنها نقطه مشترك اين دستگاهها ، تونلي بودن آنهاست .
زيرا تمام دستگاههاي شات بلاست تونلي براساس قطعه مورد كاربري خود طراحي و توليد ميگردند .
اصول کار با دستگاه شات بلاست
در این دستگاهها ساچمه های فولادی ( شات – shot ) پس از وارد شدن به توربینهای گریز از مرکز دستگاه شتاب گرفته و بر روی سطح قطعه پاشیده میشوند
که در اثر این برخوردهای پرسرعت و متوالی ساچمه ها عملیات شاتینگ در این دستگاهها انجام می پذیرد .
عموما در کرهای صنعتی و قطعات با تیراژ بالا و نیز در سطوح مسطح وسیع مانند
بدنه کشتیها و کف سالنها و در موارد کمی نیز در کارهای تزئینی – کهنه کاری و قا لبسازی مورد استفاده قرار میگیرد .
بااستفاده از دستگاههای این میتوان عملیاتها را انجام داد
۱- زنگ زدایی – ماسه زدایی – و رنگ برداری سطوح داخلی و خارجی قطعات.
۲- لایه برداری از سطوح انواع قطعات فورج شده.
۳- زبر کردن سطوح قطعات ( با استفاده از گریت – grit ) جهت بهینه انجام شدن عملیات لعابکاری و تفلون کاری برای ماندگاری و کیفیت یهتر.
۴- آماده کردن سطوح قطعات جهت انجام انواع آبکاریهای صنعتی – تزئینی یا رنگ.
