شات بلاست یکی از روش‌های مکانیکی مهم در صنعت است که برای آماده‌سازی، تمیزکاری و تقویت سطح قطعات فلزی و غیرفلزی استفاده می‌شود. این فرآیند نقش حیاتی در بهبود کیفیت و افزایش طول عمر محصولات ایفا می‌کند. در این مقاله به بررسی مفهوم و اصول شات بلاست می‌پردازیم.
شات بلاست چیست؟
شات بلاست یک فرآیند سطح‌کاری صنعتی است که در آن ذرات فلزی یا سرامیکی (گلوله‌ها) با سرعت بالا به سطح قطعات پرتاب می‌شوند. این ذرات با برخورد به سطح، لایه‌های زنگ‌زدگی، رنگ یا آلودگی را حذف کرده و سطحی صاف، تمیز و یکنواخت ایجاد می‌کنند.
اصول کارکرد شات بلاست
1. مراحل اصلی فرآیند
- مرحله ورود قطعات: قطعات به دستگاه شات بلاست وارد می‌شوند. بسته به نوع دستگاه، این ورود ممکن است دستی یا خودکار باشد.
- برخورد ذرات: ذرات ساینده با استفاده از توربین یا فشار هوا با سرعت بالا به سطح پرتاب می‌شوند.
- تمیزکاری سطح: برخورد این ذرات، آلودگی‌ها و لایه‌های ناخواسته را حذف می‌کند.
- جمع‌آوری ذرات: پس از فرآیند، ذرات بازیابی شده و برای استفاده مجدد تصفیه می‌شوند.
2. سیستم‌های شات بلاست
- توربین‌های چرخان: انرژی مکانیکی توسط توربین تولید شده و ذرات با سرعت بالا پرتاب می‌شوند.
- سیستم‌های هوای فشرده: از جریان هوای فشرده برای پرتاب ذرات استفاده می‌شود. این روش برای قطعات حساس‌تر مناسب‌تر است.
اهداف شات بلاست
- تمیزکاری سطح: حذف زنگ‌زدگی، چربی‌ها، رنگ قدیمی یا رسوبات.
- آماده‌سازی برای پوشش‌دهی: ایجاد سطحی مناسب برای اعمال رنگ یا پوشش‌های محافظ.
- افزایش استحکام خستگی: ایجاد لایه فشاری روی سطح قطعات، که باعث بهبود مقاومت به خستگی می‌شود.
مزایای شات بلاست
- سرعت بالا در تمیزکاری و آماده‌سازی.
- قابلیت استفاده در قطعات با اشکال و ابعاد مختلف.
- افزایش دوام و کیفیت سطح.
- کاهش نیاز به فرآیندهای شیمیایی مضر برای محیط زیست.
جمع‌بندی
شات بلاست، با استفاده از اصول مکانیکی و برخورد ذرات پرسرعت، یکی از موثرترین روش‌های آماده‌سازی و بهبود کیفیت سطح در صنایع مختلف است. درک این فرآیند و انتخاب تجهیزات مناسب برای هر کاربرد، نقش کلیدی در بهینه‌سازی فرآیندهای تولید و افزایش دوام قطعات ایفا می‌کند.
