دستگاه شات بلاست و نحوه کار آن
نحوه کار دستگاه شات بلاست در کاربردهای صنعتی پولیش سطح فلزات از اهمیت زیادی برخوردار است. روش‌های مختلفی برای رفع آلودگی و ناهمواری‌های سطوح وجود دارد. فرآیند شات بلاست یک روش موثر برای تمیز کردن سطوح مختلف است. در این روش در اثر برخورد ساچمه شات بلاست با سطح قطعات فلزی همچون پروفیل آلومینیوم، مکانیزم تمیزکاری انجام می‌شود. نحوه کار دستگاه شات بلاست به گونه‌ای است که بیشتر از آن برای پولیش اجزای بزرگ و مستحکم مانند شفت‌های فولادی استفاده می‌کنند.
شات بلاست چیست؟
در صنایع مختلف برای انجام خدماتی از قبیل جوشکاری، ریخته‌گری، تراش‌کاری، آبدهی و رنگ‌آمیزی روی سطوح فلزات لازم است که هر گونه آلودگی را از سطح آنها پاک کرد. در بسیاری از موارد فرآیند شات بلاست جهت تقویت و تمیزکردن سطوح مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این فرآیند با توجه به پرتاب گلوله‌های فولادی (ساچمه فلزی) به سمت سطح قطعات، گاهی به آن روش ساچمه زنی یا ساچمه پاشی هم گفته می‌شود. اساس نحوه کار دستگاه شات بلاست توسط نیروی گریز از مرکز صورت می‌پذیرید. در واقع ساچمه شات بلاست که می‌تواند از جنس فولاد، مس، روی یا آلومینیوم باشد؛ توسط نیروی گریز از مرکز و با سرعت مشخص به سمت سطح فلزات پرتاب می‌شود.
این پاشش ساچمه‌ها به صورت مداوم منجر به سایش و صیقل دادن سطوح مختلف خواهد شد. از آنجایی که در این روش، پولیش سطح فلزات در اثر برخورد ساچمه شات بلاست اتفاق می‌افتد، احتمال آسیب سطح وجود دارد. بنابراین با توجه به نحوه کار دستگاه شات بلاست توصیه می‌شود که از این روش برای سایش فلزات با ضخامت بالا استفاده شود. همچنین لازم است بدانید که روش شات بلاست یک فرآیند زمان‌بر است و از لحاظ عمق اثر برای سایش سطح و عمق‌های دورتر از سطح کاربرد دارد.
نحوه کار دستگاه شات بلاست چگونه است؟
در دستگاه شات بلاست مواد ساینده (ساچمه شات بلاست) با استفاده از نیروی انرژی الکتریکی توربین یا با هوای فشرده، شتاب گرفته و به سطح فلزات پرتاب می‌شوند. انرژی جنبشی گلوله‌های فلزی به جرم و سایز آنها بستگی دارد. در انواع دستگاه شات بلاست چندین بخش مهم وجود دارد که هماهنگی بین آنها منجر به عملیات ساچمه پاشی و در نتیجه رفع آلودگی و ناهمواری‌های سطوح می‌شوند. با استفاده از این دستگاه، شات بلاست آلومینیوم و دیگر فلزات را می‌توان به نحو احسنت انجام داد. از اجزای مهم دستگاه شات بلاست دستی می‌توان به توربین، الواتورشات (بالابر ساچمه)، محفظه شاتینگ، هواکش و جداکننده اشاره کرد. در این میان نقش توربین در نحوه کار دستگاه شات بلاست از اهمیت بیشتری برخوردار است. پاشش ساچمه شات بلاست و همچنین قدرت و سرعت پرتاب آن به سرعت و قدرت توربین دستگاه بستگی دارد. انواع دستگاه شات بلاست کوچک و بزرگ در صنایع مختلف شامل موارد زیر است.
-
دستگاه شات بلاست آویزی
همانطور که از اسم این دستگاه شات پلاست مشخص است، دارای یک بخش آویز مانند بوده که قطعات روی آن بارگیری می‌شوند. بعد از آن وارد محفظه ساچمه‌پاشی شده و با انجام عملیات پرتاب ساچمه تمام قسمت‌های قطعات از آلودگی‌ها پاکیزه می‌شوند. در برخی از مواقع قطعات به ضربه حساس هستند. بنابراین انتخاب دستگاه شات بلاست آویزی بسیار مناسب خواهد بود. همچنین این مدل دستگاه شات بلاست برای پولیش قطعات با تعداد بالا و سطوح حساس عملکرد مطلوبی را ارائه می‌دهد. در دو مدل ایستا و پیوسته وجود دارد که با توجه نوع قطعه و نیاز آماده‌سازی آن برای خط تولید، گزینه مناسب را انتخاب می‌کنند.
-
دستگاه شات بلاست تونلی
در صورتی که نیاز به پولیش و تمیزکاری سطوح بزرگ مانند انواع تیرآهن باشد، شات بلاست تونلی انتخاب مناسبی است. این مدل از دستگاه شات پلاست سایز بزرگی دارند و دارای تعدادی توربین در جهات مختلف است تا تمام بخش‌های قطعات تمیزکاری شوند.
-
دستگاه شات بلاست درامی
با استفاده از این دستگاه می‌توان تمام زوایای قطعه را تمیزکاری کرد. بیشتر برای پولیش قطعات با سایز کوچک و متوسط کاربرد دارد. اساس نحوه کار دستگاه شات بلاست درامی با استفاده از نوعی نوار نقاله کنترل می‌شود. قطعه مورد نظر روی این نوار قرار گرفته و توربین دستگاه به سمت آن ساچمه‌های فلزی را پرتاب می‌کند.
-
دستگاه شات بلاست میزی
در بسیاری از صنایع برای پولیش سطح فلزات از این نوع دستگاه شات بلاست استفاده می‌کنند. به طور معمول قطعات به روش شات بلاست دستی روی میز دوار قرار داده می‌شوند. با استفاده از شات بلاست میزی انواع قطعات کوچک و بزرگ را می‌توان تمیزکاری کرد. البته بیشتر برای قطعات مسطح، گوشه‌دار، سنگین و حساس به ضربه کاربرد دارد. انتخاب این دستگاه شات بلاست کوچک از هر نظر صرفه اقتصادی دارد. زیرا حتی یک موضع خاص را می‌توان با استفاده از ساچمه شات بلاست تمیزکاری کرد. همچنین بنا به نیاز مشتری در سایزهای مختلف تولید می‌شوند.
